Chứng khoán phái sinh hay còn gọi là phái sinh được xuất hiện rất nhiều trên thị trường tài chính trong những năm gần đây. Thị trường chứng khoán phái sinh có đặc điểm là luôn sôi động và có những nét đặc biệt để thu hút được các nhà đầu tư. Với những bạn mới bắt đầu tìm hiểu về chứng khoán chắc hẳn sẽ có rất nhiều thắc mắc. Như chứng khoán phái sinh được hiểu là gì, có những loại nào? Bài viết sau của stlouisrockets.com sẽ trả lời cho bạn những thắc mắc trên, cùng tìm hiểu nhé!
Khái niệm chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính thừa hưởng giá trị của nó từ các giá trị của thực thể cơ sở, đó là tài sản, chỉ số hay lãi suất…mà bản thân nó không có giá trị nội tại. Các nghiệp vụ chứng khoán phái sinh liên quan bao gồm: nghĩa vụ nợ và tiền gửi được cơ cấu, các trần lãi suất, các sàn lãi suất, các kỳ hạn, sự hoán đổi trong tương lai…và các kết hợp giữa những yếu tố này với nhau.
Trên thực tế, chứng khoán phái sinh là một hợp đồng giữa hai bên xác định các điều kiện về nghĩa vụ hợp đồng của các bên, số tiền danh nghĩa…theo đó các khoản thanh toán được thực hiện giữa các bên. Tài sản cơ sở phổ biến nhất mà nhà đầu tư có thể sử dụng đó là các loại hàng hóa, cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất và tiền tệ.
Hai nhóm hợp đồng phái sinh nên biết
Có hai nhóm hợp đồng phái sinh: các phái sinh OTC được trao đổi riêng tư như các hoán đổi mà không qua một sàn giao dịch hoặc trung gian nào khác, và các phái sinh trao đổi qua sàn ETD được giao dịch thông qua các sàn giao dịch phái sinh chuyên biệt.
Các phái sinh OTC
Trao đổi OTC hay còn được gọi là phái sinh giao dịch ngoài sàn. Là các hợp đồng phái sinh được trao đổi trực tiếp giữa hai bên. Mà không thông qua một sàn giao dịch hoặc trung gian nào khác. Các sản phẩm đặc biệt của chứng khoán phái sinh giao dịch ngoài sàn: Hoán đổi tài chính, các thỏa thuận tỷ giá kỳ hạn, quyền chọn đặc biệt và các phái sinh đặc biệt khác.
Thị trường phái sinh giao dịch ngoài sàn OTC là thị trường lớn dành cho phái sinh. Phần lớn chúng không được kiểm soát và có liên quan đến việc công bố thông tin giữa các bên. Thị trường này được tạo thành từ các ngân hàng và các bên rất phức tạp, nên báo cáo về giá trị giao dịch OTC rất khó kiểm soát, bởi sẽ xuất hiện một số hoạt động riêng tư, không thấy trên bất kỳ sàn giao dịch nào.
Các phái sinh trao đổi qua sàn ETD
Phái sinh trao đổi qua sàn giao dịch là những công cụ phái sinh được giao dịch. Thông qua các sàn giao dịch chuyên biệt hoặc các sàn giao dịch khác. Đây là thị trường giúp các cá nhân có thể trao đổi các hợp đồng chuẩn hóa đã được sàn giao dịch chấp thuận. Sàn giao dịch phái sinh hoạt động như một trung gian cho tất cả các giao dịch có liên quan. Lấy bảo chứng ban đầu từ cả hai bên để hoạt động như một đảm bảo.
Tìm hiểu hai loại chứng khoán phái sinh phổ biến
Hợp đồng kỳ hạn – chứng khoán phái sinh giao dịch thỏa thuận
Hợp đồng kỳ hạn được soạn thảo giữa hai bên. Trong đó thanh toán diễn ra tại một thời điểm cụ thể trong tương lai. Mức giá sẽ được xác định trước của ngày hôm nay. Hàng hóa trong hợp đồng kỳ hạn có thể là bất cứ hàng hóa nào. Từ nông sản, tiền tệ cho tớ các chứng khoán. Điểm khác biệt của hợp đồng này là giá cả do hai bên thỏa thuận với nhau; dựa theo những ước lượng mang tính cá nhân.
Hợp đồng tương lai – chứng khoán phái sinh niêm yết
Hợp đồng tương lai là các hợp đồng mua bán tài sản trước một ngày trong tương lai; ở một mức giá quy định ngày hôm nay. Loại hợp đồng chuẩn hóa này được viết bởi một nhà thanh toán bù trừ. Vận hành một sàn giao dịch nơi hợp đồng có thể được mua và bán.
Mua hoặc bán một số lượng tài sản giữa cơ sở nhất định theo một mức giá đã được xác định. Vào một ngày được ấn định trước trong tương lai. Hoặc thanh toán khoản chênh lệch giữa giá trị tài sản cơ sở đã xác định trước tại thời điểm giao kết hợp đồng và giá trị tài sản cơ sở tại một ngày được ấn định trong tương lai.
Như vậy, hiểu một cách đơn giản hơn thì hợp đồng tương lai là việc thỏa thuận giữa các bên. Về những nghĩa vụ mua bán phải thực hiện theo mức giá đã xác định cho tương lai. Mà không phụ thuộc vào giá trị thị trường tại thời điểm đó. Hợp đồng tương lai giúp các nhà đầu tư giảm sự lo ngại về việc giá bị đẩy lên cao hay xuống thấp vào những tháng sau đó.
